Γράφει ο Πρόεδρος Δ.Σ. Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Α.Ε., καθηγητής ΑΠΘ Ελευθέριος Ιακώβου, στην έντυπη έκδοση του ka–business.gr “ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ”
• Μια περιοχή που τα γεωγραφικά της σύνορα δεν έχουν κατ’ ανάγκη θεσμικό χαρακτήρα αλλά περισσότερο χαρακτήρα «γειτονιάς συσσώρευσης γνώσης, καινοτομίας και συνέργειας».
• Μια περιοχή που έχει θύλακες με οργανωμένα χαρακτηριστικά δόμησης για λειτουργίες καινοτομικής επιχειρηματικότητας και τεχνολογίας, χωρίς να αποκλείει μεμονωμένες εγκαταστάσεις εκτός θυλάκων και εντός της «γειτονιάς».
• Ένα δίκτυο που στοχεύει στη συνέργεια.
• Ένας μηχανισμός προβολής της καινοτόμου επιχειρηματικής διάστασης καθώς και του επιστημονικού υποβάθρου της περιοχής.
• Ένας καταλύτης για την κάλυψη του κενού χρηματοδότησης της επιχειρηματικής καινοτομικότητας και ειδικά σε πρώιμα στάδια ανάπτυξης (early stage funding), ως επισπεύδων φορέας.
Η Ζ.ΚΑΙ.Θ. θα δημιουργήσει το περιβάλλον για την ανάπτυξη νέων καινοτόμων επιχειρήσεων (start-ups) καθώς και την εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων. Η καινοτομική αυτή επιχειρηματικότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την οικονομική ανάπτυξη και αυτός είναι ο λόγος που πολλές χώρες ανά τον κόσμο (τόσο αναπτυγμένες, όσο και αναπτυσσόμενες) υποστηρίζουν παρόμοιες προσπάθειες. Συγκεκριμένα:
- • Εταιρείες που αναπτύσσονται από τεχνοβλαστούς σε μεγάλες επιχειρήσεις δημιουργούν θέσεις εργασίας και ελκύουν επενδυτικά κεφάλαια.
- • Πετυχημένες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας «γεννούν» νέες start-ups είτε αποτελώντας οι ίδιες παράδειγμα προς μίμηση είτε γιατί φιλόδοξα στελέχη τους αποχωρούν για να δημιουργήσουν τις δικές τους εταιρείες.
Πέντε χρόνια από την ίδρυση της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Α.Ε. (Α.Ζ.Κ. Α.Ε.) και τα αποτελέσματα συνεχίζουν να μην είναι εμφανή στην κοινή γνώμη. Και όμως, το Διοικητικό Συμβούλιο της Α.Ζ.Κ. Α.Ε. που έχω την τιμή να προεδρεύω από τoν Ιούλιο του 2010 που ανέλαβε τα καθήκοντα του, εργάσθηκε άοκνα και συστηματικά για την αναγνώριση των προβλημάτων και δυσλειτουργιών που υπήρξαν, ενώ προχώρησε τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε στρατηγικό σχεδιασμό ανάπτυξης, επιστημονικά άρτιο σύμφωνα με τις σύγχρονες αρχές της Διοικητικής Επιστήμης. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, το Δ.Σ. προτείνει σχεδιασμό και δράσεις αλλά μόνον ο Μέτοχος (το ελληνικό Δημόσιο εκπροσωπούμενο από το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και το Υπουργείο Οικονομικών) αποφασίζει. Σήμερα λοιπόν φαίνεται επιτέλους το εγχείρημα να αποκτά υπόσταση. Τεκμηριώνω:
(α) Έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση του νέου ιδρυτικού νόμου της Α.Ζ.Κ. Α.Ε. και της Ζ.ΚΑΙ.Θ. που άρει πολλές από τις δυσλειτουργίες του παρελθόντος.
(β) Σύμφωνα με τον προαναφερθέντα νόμο οριοθετείται η Ζώνη (στην περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης). Ταυτόχρονα βρισκόμαστε κοντά σε συνεργασία με το εποπτεύον Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας για παραχώρηση εντός της Ζ.ΚΑΙ.Θ. δημόσιας γης για τη χωροθέτηση του πρώτου Θύλακα Υποδοχής Καινοτομικών Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Δ.).
(γ) Ολοκληρώθηκε η διαβούλευση προσχεδίου νόμου για τα κίνητρα προσέλκυσης και εγκατάστασης επιχειρήσεων στον Θ.Υ.Κ.Δ. (και όχι γενικότερα στη Ζ.ΚΑΙ.Θ.).
Συγκεκριμένα, το Δ.Σ. πρότεινε συγκεκριμένες χωροταξικές και άλλες ρυθμίσεις ώστε να είναι δυνατή (α) σε πρώτη φάση η οριοθέτηση της Ζ.ΚΑΙ.Θ. (μια περιοχή χωρίς πρόσθετα κίνητρα, που θα έχει όμως σήμανση ως τέτοια για την αναγνωρισιμότητά της και τo branding του κορυφαίου αυτού αναπτυξιακού εγχειρήματος για τη Θεσσαλονίκη και την Β. Ελλάδα) και (β) στη συνέχεια η χωροθέτηση θύλακα υποδοχής καινοτομικών δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Δ.) σε δημόσια γη (με ιδιαίτερα κίνητρα).
Μια και στο κείμενο που δόθηκε τον Ιούνιο του 2011 σε δημόσια διαβούλευση για το νέο ιδρυτικό νόμο δεν έχουν υιοθετηθεί όλες οι κρίσιμες αυτές ρυθμίσεις προτείναμε εκ νέου την ενσωμάτωσή τους όπως και μια μικρή διεύρυνση των ορίων της Ζώνης προς τα νότια σε μια περιοχή συνολικής έκτασης 1.800 στρεμμάτων του Δήμου Θέρμης.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά τον πρώτο Θ.Υ.Κ.Δ. κατόπιν αλλεπάλληλων συναντήσεων και συζητήσεων, υποβλήθηκε προς τον αρμόδιο Υπουργό σχετικός πλήρης υποστηρικτικός φάκελος. Ελπίζουμε ότι η Πολιτεία θα έχει ολοκληρώσει γρήγορα τις σχετικές διαδικασίες όπως η ίδια διαβεβαιώνει. Το ζήτημα αυτό θεωρείται κομβικό για τη χώρα, ιδιαίτερα τη στιγμή αυτή, διότι θα δώσει σάρκα και οστά στο εγχείρημα και θα αποτελέσει την «θρυαλλίδα» για την έναρξη προσέλκυσης ενδιαφέροντος από φορείς καινοτομίας και επενδυτές. Ταυτόχρονα η Πολιτεία θα πρέπει να μεριμνήσει άμεσα για την στελέχωση της Α.Ζ.Κ. Α.Ε. (σήμερα έχει μόλις 3 στελέχη), την υποστήριξη της προσπάθειας από την Επιχειρησιακή Μονάδα Ανάπτυξης της Γενικής Γραμματείας Μακεδονίας-Θράκης (με one-stop-shop υπηρεσία) και την προικοδότηση της Α.Ζ.Κ. Α.Ε. με αναπτυξιακούς πόρους. Έως σήμερα, η εταιρεία δεν είχε να διαχειριστεί πόρους πέρα από τον ετήσιο προϋπολογισμό της για τις λειτουργικές της ανάγκες.
Τελειώνοντας, έχω αναφερθεί επανειλημμένα στην υλοποίηση μίας σειράς δράσεων που θα πρέπει να υλοποιήσει άμεσα η Α.Ζ.Κ. Α.Ε. εν είδη «γέφυρας» μέχρι την ολοκλήρωση των ενεργειών ίδρυσης του πρώτου Θ.Υ.Κ.Δ. και την υποδοχή των πρώτων επενδύσεων. Στις δράσεις αυτές συμπεριλαμβάνεται και ο βραχυ-μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός που προβλέπεται από το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ της Α.Ζ.Κ. Α.Ε. και ένδεκα (11) κορυφαίων εταίρων καινοτομικής επιχειρηματικότητας της Βόρειας Ελλάδας, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η Α.Ζ.Κ. Α.Ε. να λειτουργήσει ως συνεκτική «ομπρέλα» όλων των εμπλεκόμενων φορέων. To Μνημόνιο αυτό προβλέπει:
Ι. Πρώτον, δράσεις που έχουν σχέση με την ανάδειξη της ταυτότητας (branding) της Α.Ζ.Κ. σε διεθνές επίπεδο τη δικτύωση, την εξωστρέφεια, τη λειτουργία της ως καταλύτη για την αλλαγή του περιβάλλοντος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη και τη δημιουργία νέας δυναμικής έναρξης καινοτόμων επιχειρήσεων.
ΙΙ. Δεύτερον, στοχευμένη σύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα μέσω του μηχανισμού των clusters, σε τομείς όπου διαφαίνεται να υπάρχει η κρίσιμη μάζα ερευνητικού δυναμικού και επιχειρήσεων.
ΙΙΙ. Τρίτον, καλύτερη αξιοποίηση ή και δημιουργία νέων χρηματοδοτικών / υποστηρικτικών εργαλείων επιχειρήσεων που μετασχηματίζουν ερευνητικά αποτελέσματα σε προϊόντα που μπορούν να διατεθούν στη διεθνή αγορά. Στην κατεύθυνση αυτή υπάρχουν διαδεδομένες και επιτυχημένες διεθνείς πρακτικές (όπως business angels, seed capital funds, pre-incubators, venture capital funds, κλπ.) αλλά μπορεί να αξιοποιηθούν και σχετικοί θεσμοί που υπάρχουν στην Ελλάδα, όπως το Ταμείο Νεανικής Επιχειρηματικότητας, το Startup Greece κ.α.
