Αρχική ΆΠΟΨΗ «Πώς οι πλατφόρμες σκοτώνουν τον Τύπο», άρθρο του Πρoέδρου του Czech News...

«Πώς οι πλατφόρμες σκοτώνουν τον Τύπο», άρθρο του Πρoέδρου του Czech News Center

Με άρθρο του στο ενημερωτικό δελτίο του Press Database and Licensing Network (PDLN), ο Libuše Šmuclerová, πρόεδρος ενός από τους μεγαλύτερους ειδησεογραφικούς οργανισμούς στην Τσεχία, του Czech News Center, αποπειράται να χαρτογραφήσει την κατάσταση στη σχέση Τύπου και ψηφιακών πλατφορμών, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί μετά το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης. Όπως διαπιστώνει, από την αρχή της πανδημίας, τα ΜΜΕ κατηγορήθηκαν, μεταξύ άλλων, ότι δημιουργούν μία πλαστή εικόνα της πραγματικότητας, τροφοδοτώντας το αρνητικό κλίμα στην κοινωνία.

Η κατάσταση όμως, κατά τον Šmuclerová, είναι πολύ πιο σύνθετη. Είναι κοινός τόπος ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι μηχανές αναζήτησης έχουν επικρατήσει, αλλάζοντας δραματικά τον τρόπο με τον οποίο διαχέεται η πληροφορία και ενημερώνεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Δεν είναι όμως ευρέως γνωστό σε ποιον βαθμό το γεγονός αυτό έχει επηρεάσει το σύστημα διανομής και κατανάλωσης της πληροφορίας.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Τσεχίας, όπου η Google και το Facebook έχουν την ίδια διείσδυση στην κοινωνία με τους εγχώριους τηλεοπτικούς σταθμούς. Οι Τσέχοι περνούν 159 λεπτά την ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντλώντας τουλάχιστον το ήμισυ της ενημέρωσής τους από εκεί. Η ενημέρωση όμως αυτή, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, δεν είναι το προϊόν της πνευματικής εργασίας επαγγελματιών του Τύπου, αλλά αποτέλεσμα των αλγορίθμων αναζήτησης, οι οποίοι εμφανίζουν εκείνες τις πληροφορίες που ταιριάζουν στο προφίλ του κάθε χρήστη. Με τον τρόπο αυτόν η ελευθερία του λόγου, υποκαθίσταται από τα εμπορικά συμφέροντα.

Η αλματώδης ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών συνοδεύτηκε από την άνθηση του ηλεκτρονικού Τύπου. Ο όγκος των δεδομένων αυξήθηκε σημαντικά και σήμερα είναι εύκολο να σχεδιαστεί ένα διαδικτυακό project με σχετικά χαμηλό κόστος. Η εξέλιξη όμως αυτή είχε σαν συνέπεια την πτώση της ποιότητας και την ομογενοποίηση της πληροφορίας. Τα νέα πλέον διαδίδονται με ασύλληπτους ρυθμούς μέσω των ιστότοπων, αλλά κυρίως μέσω των κινητών τηλεφώνων, ενώ ο αναγνώστης, λόγω του τρόπου με τον οποίο εμφανίζονται τα νέα στην οθόνη του, δεν έχει τη δυνατότητα να προσδιορίσει με ακρίβεια την πηγή της πληροφορίας -αν πρόκειται δηλαδή για δημοσιογραφικό περιεχόμενο ή γι’ αμφιβόλου ποιότητας διαφημιστικές προωθήσεις.

Κι εδώ ανακύπτει το θέμα της ευθύνης. Στον Τύπο, ο εκδότης, αλλά και ο δημοσιογράφος που υπογράφει ένα δημοσίευμα, είναι αμφότεροι νομικά υπεύθυνοι για κάθε λέξη. Σε αυτό το σημείο εντοπίζεται και η διαφορά. Αν και τόσο οι εκδότες, όσο και οι ψηφιακές πλατφόρμες ως απώτερο στόχο έχουν να διοχετεύσουν την πληροφορία στο κοινό, οι τεχνολογικοί κολοσσοί ισχυρίζονται ότι μόνο ο συντάκτης ενός άρθρου φέρει νομική ευθύνη. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι πλατφόρμες απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία, εκμεταλλεύονται το περιεχόμενο για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων τους και την ίδια στιγμή αποποιούνται εντελώς την ευθύνη για το περιεχόμενο που διακινούν.

Εξίσου ενδιαφέρον είναι από ποιες πηγές ενημερώνονται σήμερα οι άνθρωποι. Περίπου το 75% των ειδήσεων που καταναλώνουν οι αναγνώστες προέρχεται από το ψηφιακό περιβάλλον. Περίπου το 49% προέρχεται απευθείας από τα κοινωνικά δίκτυα (εδώ μπορείτε να δείτε την έκθεση για τις ψηφιακές ειδήσεις του Ινστιτούτου Reuters για το 2020). Αυτό σημαίνει ότι το 75% των πληροφοριών προέρχεται από μία πηγή στην οποία εμπλέκεται η τεχνητή νοημοσύνη και στην οποία η ταχύτητα και η επιφανειακή κατανάλωση οδηγούν σε απλουστεύσεις, γενικεύσεις και στρεβλώσεις.

Αυτό σημαίνει επίσης ότι το 49% των πληροφοριών που βλέπουν οι άνθρωποι -οι ειδήσεις δηλαδή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- εμφανίζονται διογκωμένες ή και αλλοιωμένες. Συγκεκριμένα, πρόκειται γι’ ακραίες ειδήσεις, αμφίβολης αξίας, που συχνά στοχεύουν σκόπιμα στην παραπληροφόρηση του κοινού. Ειδικά οι νέοι, για τους οποίους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμεύουν ως κύρια πηγή πληροφόρησης, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στις ψευδείς ειδήσεις.

Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, τα παραδοσιακά μέσα θα πρέπει να αναλάβουν δράση, θωρακίζοντας τη θέση τους, η οποία απειλείται στο σύγχρονο περιβάλλον υπερπληροφόρησης. Θα πρέπει να βρουν τρόπους να επικοινωνήσουν με τους νέους, οι οποίοι είναι εξαιρετικοί στο να συγκεντρώσουν την πληροφορία μόνο με τρία κλικ. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, θα πρέπει τα ΜΜΕ να προσφέρουν στη νέα γενιά πλεονεκτήματα και υπηρεσίες που θα συμβάλουν στην αναβάθμιση του αλφαβητισμού στα μέσα ενημέρωσης (media literacy). Και, πάνω απ’ όλα, τα ΜΜΕ οφείλουν να βελτιώσουν περαιτέρω το περιεχόμενό τους.

Όμως τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης χρειάζονται και προστασία, προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Με άλλα λόγια δηλαδή θα πρέπει διαμορφωθεί το πλαίσιο εκείνο που θα τους επιτρέπει να παρέχουν μία ολοκληρωμένη και σφαιρική εικόνα της πραγματικότητας, να προσφέρουν την απαραίτητη ανατροφοδότηση για την επίλυση των προβλημάτων, να ενισχύουν τη συνειδητοποίηση των πολιτών, να αναδεικνύουν τις δυνατότητες θετικών αλλαγών και να προωθούν την αλληλοκατανόηση. Εν ολίγοις, να διασφαλίζουν και να προστατεύουν τις αξίες μίας δημοκρατικής και ευνομούμενης κοινωνίας.

(ΜΑΪΟΣ 2021)

Το ka-business.gr προτείνει

ka-business.gr: TV SPOT – 18o πολυσυνέδριο Καινοτομία & Ανάπτυξη
Βιώσιμη ανάπτυξη και επιχειρηματικότητα - Οι προκλήσεις του μέλλοντος - Η παρακαταθήκη που θα αφήσουμε στα παιδιά μας - Η ζωή μας όλη.   5Ο ομιλητές...
Η Κροατία ενέκρινε την εγγραφή της γυναικοκτονίας στη νομοθεσία
Η Βουλή της Κροατίας ενέκρινε χθες τροπολογίες στον ποινικό κώδικα προκειμένου η γυναικοκτονία να εγγραφεί ως ξεχωριστό έγκλημα, καθιστώντας την Κροατία την τρίτη χώρα...
Βουλή: Ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία το νομοσχέδιο για τους δικηγόρους
Με περαιτέρω βελτιωτικές αλλαγές, στις οποίες προχώρησε η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης και με την στήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των βουλευτών, ολοκληρώθηκε στην Ολομέλεια...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ka-business.gr: TV SPOT – 18o πολυσυνέδριο Καινοτομία & Ανάπτυξη
Βιώσιμη ανάπτυξη και επιχειρηματικότητα - Οι προκλήσεις του μέλλοντος - Η παρακαταθήκη που θα αφήσουμε στα παιδιά μας - Η ζωή μας όλη.   5Ο ομιλητές...
Βιωματικό σεμινάριο πρώτων βοηθειών διοργανώνει ο δήμος Θεσσαλονίκης
Βιωματικό σεμινάριο πρώτων βοηθειών διοργανώνεται στην αίθουσα Μανώλης Αναγνωστάκης στον δήμο Θεσσαλονίκης, την Τρίτη 19 Μαρτίου και ώρα 17:00΄΄. Θεματική του σεμιναρίου είναι η παροχή...
Πώς αμείβονται οι μισθωτοί ιδιωτικού τομέα που θα εργαστούν την Καθαρά Δευτέρα
Διευκρινίσεις για τον τρόπο αμοιβής των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα που θα εργαστούν την Καθαρά Δευτέρα (18 Μαρτίου 2024) παρέχουν η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών...