Η ελληνική οικονομία έχει δεχτεί αρκετά πλήγματα τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα την εμφάνιση του COVID-19 και την οικονομική κρίση που έχει ήδη προκαλέσει η εξάπλωση της πανδημίας. Αναμφίβολα οι αστάθμητοι παράγοντες είναι πολλοί, ωστόσο υπάρχουν ακόμη πολλές παθογένειες που αποτύχαμε να αντιμετωπίσουμε και πολλές ευκαιρίες που δεν αξιοποιήσαμε. Γι’ αυτό στο μέλλον η Ελλάδα θα πρέπει να πορευτεί βάσει στρατηγικού σχεδίου, μέσω του οποίου θα επιτυγχάνονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης για την εγχώρια οικονομία και η Τελική Έκθεση του «Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία» της Επιτροπής Πισσαρίδη συνιστά τον κατάλληλο οδηγό προς αυτήν την κατεύθυνση.
Πολλές από τις προτάσεις που περιγράφονται στην εν λόγω έκθεση αποτέλεσαν πάγια αιτήματα του ΣΕΒΕ που στόχο είχαν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και της οικονομίας εν γένει. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, τη βελτίωση της λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων, τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για επιχειρήσεις και εργαζομένους, την ενίσχυση εξαγωγικών κλάδων της μεταποίησης με μείωση κόστους ενέργειας και άμβλυνση διοικητικών εμποδίων, την ουσιαστική διασύνδεση ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας με τις επιχειρήσεις για την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών υψηλής προστιθέμενης αξίας, την αναβάθμιση του συστήματος κατάρτισης για ανέργους και για εργαζόμενους ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων και την επιτακτική ανάγκη βελτίωσης των εγχώριων υποδομών.
Ωστόσο, αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της -κατά κοινή ομολογία κλειστής- ελληνικής οικονομίας, αποτέλεσε η έλλειψη κουλτούρας εξωστρέφειας. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, στον ΣΕΒΕ κρίνουμε απαραίτητο οι προτάσεις που διατυπώνονται ορθά στο Σχέδιο Ανάπτυξης και αφορούν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, να εστιάσουν στις εξαγωγικές επιχειρήσεις μεν και στην ενίσχυση της εξωστρέφειας των εν δυνάμει εξαγωγικών επιχειρήσεων δε.
Αποτελεί γεγονός ότι το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων και η περιορισμένη εξαγωγική βάση συνιστούν δύο δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας που δυσχεραίνουν την ενίσχυση της εξωστρέφειας, όπως αναφέρεται στην έκθεση. Για την αντιμετώπιση αυτών, αλλά και των υπόλοιπων προβλημάτων των εξαγωγικών επιχειρήσεων, ο ΣΕΒΕ έχει καταθέσει στοχευμένες προτάσεις στην Πολιτεία, όπως είναι η δημιουργία συνεργατικών σχημάτων κλαδικού χαρακτήρα με εξαγωγικό προσανατολισμό, η εκπαίδευση/κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού σε ζητήματα διεθνούς επιχειρείν, η ενίσχυση της προβολής-προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών σε χώρες του εξωτερικού και η στόχευση των 2/3 του νέου ΕΣΠΑ σε δράσεις ενδυνάμωσης των παραγωγικών και εξαγωγικών επιχειρήσεων με απλοποίηση των διαδικασιών σε όλα τα στάδια. Συμπληρωματικά, στην ατζέντα του ΣΕΒΕ έχουν συμπεριληφθεί προτάσεις τόσο για τον ενεργειακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, όσο και για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας στο πλαίσιο της πράσινης επιχειρηματικότητας.
Παράλληλα, αντιλαμβανόμενοι τις διαρθρωτικές αλλαγές που θα επιφέρει η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση στο διεθνές εμπόριο και την ανάγκη προετοιμασίας και προσαρμογής των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων, έχουμε προτείνει τη δημιουργία ψηφιακών εκθέσεων και την ανάπτυξη δράσεων για την αυτοματοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Με αυτούς τους τρόπους οι εξαγωγικές επιχειρήσεις θα αναπτυχθούν, θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές, θα κάνουν νέες επενδύσεις, θα προσλάβουν νέο προσωπικό και θα συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Άλλωστε, όπως αναφέρεται και στην έκθεση, σε όλες τις χώρες οι εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι -κατά μέσο όρο- πολύ μεγαλύτερες από αυτές που δραστηριοποιούνται μόνο στην εγχώρια αγορά.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΒΕ έχει προτείνει τη θέσπιση στρατηγικών στόχων εξωστρέφειας και συγκεκριμένα:
- Οι εξαγωγές αγαθών ως ποσοστό του ΑΕΠ από 18,1% (στοιχεία 2019) να ανέλθουν σε 25,0% μέχρι το 2024, και αντίστοιχα,
- Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ να διαμορφωθούν σε 50% έναντι 39,5% το 2019.
Τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η τρέχουσα πανδημία είναι πολύπλευρα και δυσεπίλυτα, ωστόσο σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία οφείλουμε να θέσουμε τις βάσεις για ένα καλύτερο αύριο. Οι προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη αποτελούν οδηγό προς αυτήν την κατεύθυνση και γι’ αυτό θα πρέπει να μετατραπούν σε συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες θα αξιολογούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Παράλληλα, το πλάνο δράσεων θα πρέπει να λάβει υπόψη και να θέσει προτεραιότητα την ενίσχυση των εξαγωγών, ώστε οι στόχοι να γίνουν πιο εφικτοί και η ελληνική οικονομία πιο ανοιχτή.
