Χαρακτήρισε την προσφυγική κρίση ως μια παγκόσμια πρόκληση που κανένα κράτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του και προειδοποίησε ότι αν η διεθνής κοινότητα αποτύχει να στηρίξει την προσπάθεια αυτή, θα δώσει χώρο σε εθνικιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις να δείξουν το πρόσωπό τους.
«Αν δεν συμφωνήσουμε -με τη σημερινή Διακήρυξη- σε μία ισχυρή προσπάθεια να αντικαταστήσουμε τις επικίνδυνες μεταναστευτικές διαδρομές με άλλες νόμιμες και ανθρωπιστικές, αν δεν αντιμετωπίσουμε τα γενεσιουργά αίτια της μετανάστευσης, αν δεν επιταχύνουμε τη μετεγκατάσταση προσφύγων σε χώρες ανά τον κόσμο που δύνανται να τους φιλοξενήσουν, θα αποτύχουμε» επισήμανε ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας «και το χειρότερο, θα δώσουμε χώρο σε εθνικιστικές, ξενοφοβικές δυνάμεις να δείξουν το πρόσωπό τους».
«Σε αυτή την πρόκληση ο ελληνικός λαός -παρά το ότι αντιμετωπίζει μια βαθιά οικονομική κρίση -απαντά κάθε μέρα εδώ και ενάμιση χρόνο με μία μόνο απάντηση: “Ναι, είναι το καθήκον μας”», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
«Την αντιμετωπίσαμε όταν 1,2 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες εισήλθαν στη χώρα μας. Την αντιμετωπίσαμε όταν λόγω μονομερών ενεργειών άλλων έκλεισαν τα βόρεια σύνορά μας. Την αντιμετωπίζουμε προσπαθώντας να υποστηρίξουμε τους περίπου 60.000 εγκλωβισμένους στην Ελλάδα πρόσφυγες, καθώς και αυτούς που συνεχίζουν να έρχονται. Καθώς η Υπηρεσία Ασύλου μας -η οποία δεν υπήρχε καν πριν τρία χρόνια- διαχειρίζεται τον τέταρτο μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων ασύλου στην Ευρώπη. Καθώς οι Αρχές μας, μαζί με τις ευρωπαϊκές και τις τουρκικές Αρχές, προσπαθούν να εφαρμόσουν τη δύσκολη αλλά απαραίτητη Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Μια συμφωνία που οδήγησε σε δραστική μείωση των ροών και -το πιο σημαντικό- των θανάτων στο Αιγαίο Πέλαγος. Μια συμφωνία η οποία αντικαθιστά την παράτυπη, επικίνδυνη διαδρομή προς την Ευρώπη με μια νόμιμη μέσω της διαδικασίας της επανεγκατάστασης» πρόσθεσε.
«Οι προκλήσεις στην Ελλάδα είναι πολλές- μεταξύ άλλων η ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων και της διαδικασίας παροχής ασύλου. Αλλά μπορούν να λειτουργήσουν μονάχα στη βάση του διαμοιρασμού της ευθύνης, και της αλληλεγγύης», επισήμανε ο πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας στην συνέχεια ότι «χρειάζεται οι δεσμεύσεις που έγιναν προς την Ελλάδα, να τηρηθούν. Να υποστηριχθεί η Υπηρεσία Ασύλου μας από πολύ περισσότερο ευρωπαϊκό προσωπικό ασύλου. Να μετεγκατασταθούν από την Ελλάδα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες πολλοί περισσότεροι πρόσφυγες. Την ίδια στιγμή, πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας με ασιατικές και αφρικανικές χώρες προέλευσης και διέλευσης, ώστε μεταξύ άλλων να διασφαλίσουμε την επιστροφή όσων δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας».
Ο πρωθυπουργός στην αρχή της ομιλίας του ευχαρίστησε θερμά τον ΓΓ του ΟΗΕ για τη σημερινή σημαντική του πρωτοβουλία καθώς και για την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών προς την Ελλάδα.
Χαρακτήρισε τη μεγάλη μετακίνηση προσφύγων ως μια παγκόσμια πρόκληση που κανένα κράτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει από μόνο του.
«Είτε θα καταφέρουμε να τη διαχειριστούμε συλλογικά, ολοκληρωμένα και στη βάση των αξιών μας είτε θα αποτύχουμε. Το χειρότερο, δε, είναι ότι δεν αντιμετωπίζουμε σήμερα μόνο τον κίνδυνο να αποτύχουμε στην αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής αλλά και να προδώσουμε τις αξίες μας στην προσπάθεια αυτή» επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Τσίπρας.
Προσέθεσε δε, ότι «πουθενά δεν είναι αυτό πιο ξεκάθαρο από ό,τι στην Ευρώπη. Μια Ευρώπη ταραγμένη από τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές πιέσεις από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και από τις συνέπειες της φτώχειας, της καταπίεσης και του πολέμου στην ευρύτερη γειτονιά της. Μια Ευρώπη που αναρωτιέται κατά πόσο είναι ακόμα δυνατόν να διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή και την ασφάλεια των πολιτών της, χωρίς να παραβιάσει το Διεθνές Δίκαιο και συγκεκριμένα τη Συνθήκη της Γενεύης».
Οι τέσσερις άξονες που προτείνει ο Τσίπρας
Ο πρωθυπουργός, μιλώντας στην 4η Στρογγυλή Τράπεζα της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ: «Παγκόσμια στρατηγική για τον επιμερισμό της ευθύνης για τους πρόσφυγες και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου» πρότεινε τέσσερεις άξονες μιας παγκόσμιας στρατηγικής και πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα:
- να αυξηθεί η οικονομική ενίσχυση και η ενίσχυση με προσωπικό, προς τις χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες,
- να επιταχυνθεί η διαδικασία επιστροφής ανθρώπων που δεν χρίζουν διεθνούς προστασίας, καθώς και η επανεγκατάσταση και μετεγκατάσταση των προσφύγων,
- να αυξηθούν οι διπλωματικές πρωτοβουλίες και η χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης,
- να αυξηθεί η αστυνόμευση των συνόρων και η συνεργασία των ακτοφυλακών για την εξάλειψη των δικτύων εμπορίας ανθρώπων.
Ο πρωθυπουργός επισήμανε στην ομιλία του ότι «πολλές χώρες κατά τα τελευταία δύο χρόνια – και ειδικά στην Ευρώπη – βρέθηκαν απροετοίμαστες μπροστά στον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, τις συγκρούσεις και τον πόλεμο» προσθέτοντας ότι «είναι κατανοητό ότι οι αιφνίδιες αυτές αυξήσεις στις ροές των μεταναστών, προκάλεσαν ανησυχία – αν όχι φόβο – σε κοινωνίες που έχουν ήδη βιώσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης».
Στην συνέχεια ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι «ωστόσο αυτή η άμεση ξενοφοβική αντίδραση, λειτούργησε, πολύ συχνά, ως κέλευσμα να θυσιαστεί το διεθνές δίκαιο και να επαναπροωθούνται πρόσφυγες, ακόμα και διακινδυνεύοντας τις ζωές τους στη θάλασσα».
Επισήμανε ότι «πολύ συχνά, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου θεωρήθηκε πολυτέλεια και όχι αναπόσπαστο μέρος της ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής διαχείρισης της μετανάστευσης» ενώ «πολλές φορές, ο επιμερισμός της ευθύνης για τους ανθρώπους που επιχειρούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τις διώξεις, απορρίφθηκε ως ευθύνη που βαραίνει μόνο τα κράτη πρώτης γραμμής».
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «σήμερα, εδώ στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών πρέπει να πούμε ότι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στη διαχείριση της μετανάστευσης, και ο επιμερισμός της ευθύνης για τους πρόσφυγες, δεν είναι πολυτέλεια. Ούτε ότι αυτό αποτελεί ευθύνη μόνο των χωρών πρώτης γραμμής και όσων χωρών βρίσκονται δίπλα σε εστίες συγκρούσεων».
Ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι την παγκόσμια και περιφερειακή κρίση που βιώνουμε «μόνο με απαντήσεις σε αυτό το επίπεδο μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε» και τόνισε πως «η κρίση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, αν θυσιάσουμε τις αξίες μας και αν κάθε χώρα ωθεί την πίεση στην επόμενη».
Είπε ότι πρέπει να βρούμε τρόπους για την «καλύτερη προστασία των συνόρων μας, μέσω της αστυνομικής συνεργασίας και της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων» και ότι «προς αυτή την κατεύθυνση, θα συσταθεί σύντομα από την ΕΕ η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή».
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα αύξησης της διεθνούς συνεργασίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιστροφή των ανθρώπων, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί, στις χώρες καταγωγής τους.
«Να σταματήσουν οι παράτυπες και επικίνδυνες διαδρομές και να αντικατασταθούν με νόμιμες οδούς μετανάστευσης» τόνισε χαρακτηριστικά, ο κ. Τσίπρας.
Πέραν των συγκεκριμένων μέτρων που πρότεινε, ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι κανένα εξ αυτών δεν μπορεί να σταθεί μόνο του και ως εκ τούτου η αναγκαιότητα παγκόσμιας συνεκτικής, συλλογικής απάντησης για τη διαχείριση της μετανάστευσης με υποστήριξη, φυσικά, σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο είναι αναγκαία.
«Στην Ευρώπη εργαζόμαστε ήδη προς αυτή την κατεύθυνση στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και στη βάση άλλων περιφερειακών δράσεων» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός, καταλήγοντας στην ομιλία του «οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα για τη μετανάστευση, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ξεπερασμένα εργαλεία, εθνικά, περιφερειακά ή ακόμη και παγκόσμια. Πρέπει να βρούμε έναν νέο, αποτελεσματικό τρόπο για να συνεργαστούμε σε παγκόσμιο επίπεδο, με βάση τις αξίες μας. Ελπίζω στη σημερινή μας συζήτηση να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση».
