Η επενδυτική πλατφόρμα του Ταμείου Συμμετοχών ξεκινά τη λειτουργία της με κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, 60 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (European Investment Fund/EIF), καθώς και επιπλέον κεφάλαια από διεθνή πιστωτικά ιδρύματα και ιδιώτες επενδυτές.
Όπως γνωστοποιεί το υπουργείο Οικονομίας σε ενημερωτικό του σημείωμα, στο σύνολο της επενδυτικής πλατφόρμας, το αποτέλεσμα που μπορεί να αποφέρει είναι πολλαπλάσιο των αρχικών πόρων που δεσμεύονται, αφού μπορεί να προσεγγίσει συντελεστή μόχλευσης τελικά κοντά στο 10. Στο πλαίσιο αυτό δίδεται η δυνατότητα μέσω της συμμετοχής στην επενδυτική πλατφόρμα της ΕΙΒ να συνεπενδυθούν πόροι από το «Σχέδιο Γιούνκερ» με πόρους από τα Ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία.
Ουσιαστική εμπλοκή στην επενδυτική πλατφόρμα θα έχει επίσης ο νέος δημόσιος αναπτυξιακός φορέας, που θα προκύψει από τη αναβάθμιση του ΕΤΕΑΝ και την θυγατρική του το ΤΑΝΕΟ. Κατά το πρότυπο των αντίστοιχων φορέων στις χώρες της Ε.Ε., ο εθνικός φορέας θα αναλάβει σταδιακά τη συνολική διαχείριση των πρωτοβουλιών του Δημοσίου για την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Από την υλοποίηση, το υπουργείο Οικονομίας εκτιμά ότι θα προκληθεί σημαντική μόχλευση αφού θα συνεισφέρουν χρηματοδοτικά ιδιώτες συνεπενδυτές (private co-investors) σε όλα τα επίπεδα υλοποίησης του, δηλαδή σε επίπεδο επενδυτικής πλατφόρμας με την συμμετοχή διεθνών πιστωτικών ιδρυμάτων (ενδεικτικά EIB, EBRD, Black Sea Bank, World Bank κα), σε επίπεδο επενδυτικού ταμείου με την συνεισφορά του διαχειριστή του ταμείου και σε επίπεδο επένδυσης με την συνεισφορά της επιχείρησης, πέρα από τους πόρους που συνεισφέρει ο ίδιος ο διαχειριστής του υπερταμείου συμμετοχών.
Βασικό σημείο της πρωτοβουλίας είναι η επιλογή ενός αξιόπιστου διαχειριστή του υπερταμείου, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤαΕ-EIF), μέλος του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, που είναι εγνωσμένου κύρους και αποδοχής από την αγορά.
Η χρηματοδότηση θα πραγματοποιείται μέσω ενδιάμεσων ταμείων συμμετοχών τα οποία θα προκύψουν από διαγωνιστική διαδικασία. Με την εξασφάλιση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, μέσω συμμετοχών στα κεφάλαια των επιχειρήσεων από τα ταμεία επενδύσεων, δίνεται η δυνατότητα υλοποίησης επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν διαφορετικά.
Τρεις θα είναι οι βασικοί τομείς επενδύσεων, τα λεγόμενα «παράθυρα» της πλατφόρμας:
- επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας
- επενδύσεις γενικής επιχειρηματικότητας για επιχειρήσεις σε αρχικά στάδια
- επενδύσεις γενικής επιχειρηματικότητας για επιχειρήσεις σε στάδιο ανάπτυξης.
Τα ενδιάμεσα ταμεία συμμετοχών αντιστοιχούν στα λεγόμενα «παράθυρα», δηλαδή στους τρεις αυτούς βασικούς τομείς επενδύσεων.
Πιο αναλυτικά:
Στο παράθυρο καινοτομίας το ταμείο μεταφοράς τεχνολογίας (Technology Transfer Fund- TT Fund) και το ταμείο επιτάχυνσης (Accelerator Fund). Αναμένεται καταρχήν η δημιουργία ενός έως τριών ταμείων στον τομέα της καινοτομίας.
Αναλυτικότερα, το παράθυρο Καινοτομίας (Innovation window) εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική επιδίωξη η Καινοτομία που παράγεται από την Έρευνα να οδηγήσει στην ανάπτυξη της Οικονομίας της Γνώσης, δηλαδή στην παραγωγή πλούτου με βάση τη γνώση που προκύπτει από την ερευνητική δραστηριότητα. Όπως αναφέρει το υπ. Οικονομίας, με δεδομένο ότι στην Ελλάδα παράγεται πρωτότυπο και διεθνώς αναγνωρισμένο επιστημονικό και ερευνητικό έργο είναι κρίσιμης σημασίας η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο τεχνολογικής ετοιμότητας και η στήριξη των δομών που μπορούν να επιταχύνουν τη διαδικασία αυτή.
Το TT Fund θα στοχεύει έργα ή/και εταιρείες (SMEs) προερχόμενες από ΑΕΙ, Ερευνητικά κέντρα ή άλλους οργανισμούς με σημαντική ερευνητική δραστηριότητα. Ο στόχος, κατά το υπ. Οικονομίας, είναι η αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων που βρίσκονται σε σχετικό επίπεδο τεχνολογικής ετοιμότητας, η διαμόρφωση επιχειρηματικών σχεδίων και η εμπορική αξιοποίησή τους. Η αξιοποίηση μπορεί να περιλαμβάνει επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων επιχειρήσεων, την ίδρυση τεχνοβλαστών (spin-off, spin-out), την εκμετάλλευση Δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας, εκχωρήσεις δικαιωμάτων κλπ. Το Ταμείο αναμένεται να χρησιμοποιήσει κεφάλαια για επενδύσεις pre-seed, proof-of-concept και seed.
Το Ταμείο Επιτάχυνσης θα στοχεύει ομάδες/ έργα ή/και νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups) οι οποίες συνδέονται με δομές στήριξης της επιχειρηματικότητας όπως Θερμοκοιτίδες, Τεχνολογικά Πάρκα, χώρους συν-εργασίας (co-working spaces), Δομές στα ΑΕΙ και στα Ερευνητικά Κέντρα κλπ. Στόχος κατά την λειτουργία του ταμείου επιτάχυνσης, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας, είναι να παράσχει την αναγκαία χρηματοδότηση ώστε δράσεις όπως η συμβουλευτική (mentoring – coaching) και η δικτύωση (networking) μεταξύ των ενδιαφερόμενων ομάδων με το επενδυτικό, επιχειρηματικό, ερευνητικό, ακαδημαϊκό οικοσύστημα να ενδυναμωθούν. Το Ταμείο αναμένεται να χρησιμοποιήσει κεφάλαια για επενδύσεις pre-seed, proof-of-concept και seed.
Στη γενική επιχειρηματικότητα αναμένεται η δημιουργία δύο παραθύρων:
- Για Early stage Venture Capital Funds (δημιουργία δύο έως τεσσάρων ταμείων)
- Για Growth Stage Private Equity Funds (δημιουργία επίσης δύο έως τεσσάρων ταμείων)
Σε ό,τι αφορά τη γενική επιχειρηματικότητα το Ταμείο θα απευθύνεται σε κάθε είδους επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη όμως έμφαση στους στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας της ελληνικής οικονομίας δηλαδή τουρισμό, ενέργεια, αγροδιατροφή, περιβάλλον, εφοδιαστική αλυσίδα, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, υγεία και φαρμακευτική βιομηχανία, δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, υλικά – κατασκευές. Στόχος, σύμφωνα με το υπ. Οικονομίας, είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, η μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.
Όπως αναφέρει το υπ. Οικονομίας, τα πλεονεκτήματα του νέου εργαλείου είναι περιληπτικά τα εξής:
- Η συνδυασμένη χρήση δημόσιας (εθνικής και κοινοτικής) χρηματοδότησης σε μία επενδυτική πλατφόρμα που έχει τη δυνατότητα προσέλκυσης επιπλέον πόρων και κεφαλαίων, με στόχο να μοχλεύσει συνολικά περισσότερα από 1 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε δυναμικές ελληνικές επιχειρήσεις.
- Αξιοποιείται ουσιαστικά και ενδυναμώνεται η σύνδεση της πανεπιστημιακής έρευνας με την ανάπτυξη εξωστρεφούς, έξυπνης κα δυναμικής επιχειρηματικότητας μέσω παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής (mentoring/coaching) και δικτύωσης (networking) μεταξύ των ενδιαφερόμενων ομάδων με το επενδυτικό, επιχειρηματικό, ερευνητικό, ακαδημαϊκό οικοσύστημα.
- Εστιάζει στην καινοτομία, την εξωστρέφεια και τις συνέργειες κάθε είδους προκειμένου να συμβάλουν στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.
- Συμβάλει στη μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας
- Στοχεύει στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και ανάσχεσης της φυγής νέων επιστημόνων από τη χώρα. Συμβάλει στην αντιστροφή του brain drain σε brain gain.
- Εξασφαλίζει συνέχεια στη δημόσια χρηματοδοτική ικανότητα καθώς οι ενισχύσεις μέσω χρηματοοικονομικών εργαλείων είναι ανακυκλούμενες (revolving). Επομένως τα χρήματα που επιστρέφονται από τους αρχικούς επενδυτές επανεπενδύονται για τον ίδιο σκοπό.
