Μέσα από εκατοντάδες εκθέματα, η έκθεση θα «φωτογραφίσει» τους μετασχηματισμούς της πόλης και της αρχιτεκτονικής της, ακολουθώντας τα βήματά της σε ένα -όχι πάντα εύκολο- ταξίδι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, από την παραδοσιακή δομή που κυριαρχούσε ως τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι το σημερινό δυναμικόν αλλά και ανεξέλεγκτα επεκτεινόμενο πολεοδομικό συγκρότημα.
Η έκθεση διοργανώνεται από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας /Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ), το Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και το Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Μουσειολογίας, με τη συνεργασία του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης και με την στήριξη του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Εντάσσεται στο πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη 1912-2012» του Δήμου Θεσσαλονίκης, για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης, ενώ τη γενική επιμέλεια της έκθεσης έχει ο καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολή του ΑΠΘ, Νίκος Καλογήρου.
Το περιεχόμενο της έκθεσης
Πριν από το 1912: ο πρωταρχικός εκλεκτικός εκσυγχρονισμός: Σε αντιδιαστολή με τη νεώτερη Αθήνα, που μετά τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους αποτέλεσε ουσιαστικά μια νέα ευρωπαϊκή πόλη γύρω από τον μικρό ιστορικό πυρήνα, στη Θεσσαλονίκη η εφαρμογή του δυτικού εκσυγχρονισμού όφειλε να διαπραγματευτεί με τις έντονα παρούσες βυζαντινές και οθωμανικές κληρονομιές. Η εισαγωγή της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής είχε ως αφετηρία τον πρωταρχικό εκσυγχρονισμό που εντάχθηκε στο πλαίσιο των γενικότερων μεταρρυθμίσεων της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Μεσοπόλεμος: αστική αναδιάρθρωση και εποικισμός: Το σχέδιο Εμπράρ (1917-21) μετά από τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε την κεντρική περιοχή ήταν μια από τις πρώτες σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις του 20ου αιώνα. Στην αρχιτεκτονική έκφραση επιχειρήθηκε η προσαρμογή του ευρωπαϊκού προτύπου στα τοπικά δεδομένα. Το «νεοβυζαντινό» λεξιλόγιο της Αριστοτέλους και οι εκδοχές αναζήτησης της ελληνικότητας είχαν ιδιαίτερη απήχηση.
Μεταπολεμική ανοικοδόμηση και ψυχροπολεμικός μοντερνισμός: Στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση, με τις πολυώροφες αστικές πολυκατοικίες της αντιπαροχής, οφείλεται η σημερινή εικόνα του πυκνοδομημένου πολεοδομικού συγκροτήματος. Η επέκταση της νέας παραλίας με τις οικοδομικές μονάδες, την παραλιακή λεωφόρο και το γραμμικό πράσινο αποτέλεσε το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα του νέου αστικού τοπίου. Η πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ και ο χώρος της ΔΕΘ διαμορφώθηκαν ως νησίδες μοντέρνας αστικής σύνθεσης στις παρυφές της κεντρικής περιοχής. Οργανωμένα συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας στην περιφέρεια της πόλης υιοθέτησαν το πολεοδομικό πρότυπο των ελεύθερων μονάδων στον χώρο.
Πρόσφατες εξελίξεις, διάχυτη αστικότητα και υβριδικές συνθέσεις: Η μεταμοντέρνα συνθήκη οδήγησε σε μία αναβίωση του εκλεκτικισμού με την επανάχρηση ιστορικών τυπολογικών και μορφολογικών στοιχείων, τα οποία ήταν περισσότερο αποδεκτά σε μία πόλη με μακρά παράδοση πλουραλισμού στην αρχιτεκτονική.
Το πρόγραμμα των εγκαινίων
18:30 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
Αλέξανδρος Μπακατσέλος, πρόεδρος ΔΣ ΟΜΜΘ
Τάσος Κονακλίδης, πρόεδρος ΤΕΕ/ΤΚΜ
Γιώργος Παπακώστας, πρόεδρος Τμ.Αρχιτεκτόνων
Θεόδωρος Καράογλου, υπουργός Μακεδονίας Θράκης
Απόστολος Τζιτζικώστας, αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης
Γιάννης Μπουτάρης, δήμαρχος Θεσσαλονίκης
19:30 ΚΗΡΥΞΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Σταύρος Καλαφάτης, υπουργός αναπληρωτής ΠΕΚΑ
19:45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Νίκος Καλογήρου, καθηγητής τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ
Ματούλα Σκαλτσά, διευθύντρια του Διαπανεπιστημιακού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Μουσειολογίας του ΑΠΘ
Στο τέλος της εκδήλωσης των εγκαινίων, ο Σάκης Παπαδημητρίου θα αυτοσχεδιάσει πάνω στη σχέση μουσικής και αρχιτεκτονικής.
